Банкроттық туралы нұсқаулық

2023 жылдың наурыз айынан бастап Қазақстан азаматтары төлей алмайтын несиелер мен шағын қарыздар бойынша қарыздарын есептен шығаруға өтініш беру мүмкіндігіне ие болды. Қарыздың мөлшері шектелмейді, сіз кез-келген қарыз сомасынан құтыла аласыз. Егер сіз несиелер мен микрокредиттер бойынша төлемдерді кем дегенде 12 айға кешіктірсеңіз, бұл мүмкін.

Несиелер мен микрокредиттер бойынша қарыздардан құтылу үшін Сіз өзіңізді банкрот деп тануыңыз керек. Алайда, сіздің құқықтарыңызды атқарушы іс жүргізу арқылы немесе сот арқылы қорғауды қарастырған жөн.

Қазақстанда жеке тұлғаның банкроттық рәсімі азамат өз қарыздарын төлей алмаған кезде басталады, өйткені қарыздар сомасы оның кірістерінен асып түседі. Бұл қарыздан құтылуға және қаржылық міндеттемелерсіз жаңа өмір бастауға мүмкіндік береді.

Қазақстанның кез келген азаматы, егер міндеттемелер бойынша төлемдер кемінде 12 ай мерзімге кешіктірілген болса, борыш сомасына қарамастан, өзінің банкроттығы туралы жариялай алады.

Бастау үшін несие берушілер алдындағы қарызыңыздың жалпы сомасын анықтаңыз. Оның мөлшеріне байланысты (5,5 млн.теңгеден кем немесе одан көп) төлем қабілеттілігін немесе сот банкроттығын қалпына келтірудің оңайлатылған (соттан тыс) рәсімі таңдалады. Сіздің табысыңызды, асырауындағы адамдардың болуын, әлеуметтік төлемдерді, тұрғын үй көлемін және басқа факторларды ескеріңіз.

Соттан тыс банкроттық рәсімін бастау үшін электрондық үкімет порталы арқылы өтініш беру қажет eGov.kz немесе eGov Mobile мобильді қосымшасында. Егер сіздің қарызыңыз 1600 АЕК-тен асса, өтініш тіркеу орны бойынша аудандық сотқа беріледі.

Банкроттық туралы өтініш беру үшін несие берушілер мен дебиторлардың тізімі, сіздің мүлкіңіздің тізімдемесі және қарызды өтеу әрекеттерін растайтын құжаттар қажет.

Банкроттық рәсімі микрокредиттер бойынша қарыздардан, жеке және заңды тұлғалар алдындағы қарыздардан, сондай-ақ коммуналдық төлемдер мен салықтар бойынша қарыздардан босатуға мүмкіндік береді.

Банкроттық рәсімінің мерзімі (соттан тыс немесе сот) 6 айды құрайды, алайда “азаматтардың банкроттығы туралы” Заңның 37-бабына сәйкес сот банкроттығының мерзімі ұзартылуы мүмкін

Банкроттық туралы өтініш берген кезде барлық мүлік пен мүліктік құқықтарды көрсету қажет. Бұл соттың қарыздарды жабу үшін мүліктің жеткіліксіздігі фактісін анықтауы үшін маңызды. Егер мүліктің құны қарыздан асып кетсе, азаматтың төлем қабілеттілігін қалпына келтіру рәсімі енгізіледі.

Қаржы басқарушысы борышкер, несие берушілер және сот арасындағы өзара әрекеттесуді қамтамасыз ете отырып, банкроттық процесінде шешуші рөл атқарады. Ол барлық қатысушылардың мүдделерін теңестіруге және процедураның әділ нәтижесін қамтамасыз етуге тырысады. Жақсы беделге ие және білімді тәжірибелі басқарушыны таңдау дұрыс нәтижеге жету үшін өте маңызды.

Қазақстандағы жеке кәсіпкерлер азаматтардың банкроттық туралы Заңы бойынша банкроттыққа өтініш бере алмайды. Олар үшін “оңалту және банкроттық туралы” ҚР Заңы бойынша заңды тұлғалардың банкроттық ережелері қолданылады.

Банкроттық кезінде борышкердің қаржысын басқаруды қаржы басқарушысы жүзеге асырады. Ол мүлікті сатудан алынған қаражатты несие берушілер арасында бөлуге жауапты.

Банкроттықты мойындаудан бас тартудың негізгі себептері 12 ай ішінде қарыздарды төлеу және борышкердің кредиторлармен қарызды реттеу әрекеттерін қабылдамауы болып табылады. Бұл шарттарды сақтамау автоматты түрде істен шығуға әкеледі.

Сот әдетте банкроттық туралы өтінішті екі ай ішінде қарайды. Бұл мерзім қаржы басқарушына борышкердің мүлкіне қажетті тексеру жүргізуге және тиісті ұйымдардан жауап алуға мүмкіндік береді.

Қазақстандағы соттан тыс банкроттық-бұл қарыздар сомасы 5,5 млн. теңгеден кем болған жағдайларға арналған жеңілдетілген рәсім. Бұл процедура сотты айналып өтіп, несие берушілермен келіссөздер арқылы қарыз мәселелерін тез және тиімді шешуге мүмкіндік береді

Соттан тыс және банкроттық туралы сот процедурасы арасындағы таңдау сіздің қарыздарыңыздың мөлшеріне және жеке жағдайларға байланысты. Соттан тыс банкроттық 5,5 млн.теңгеге дейінгі қарыздар үшін, ал сот банкроттығы — аса қомақты сомалар үшін жарамды.

Банкроттық туралы хабарландыру сіздің несие тарихыңызға кері әсерін тигізуі мүмкін, бұл болашақта несие алуды қиындатады. Процедураны бастамас бұрын барлық оң және теріс жақтарын өлшеу маңызды.

Банкроттық процесінде борышкердің барлық мүлкі, соның ішінде жылжымайтын мүлік, автомобильдер, бағалы қағаздар және басқа активтер ескеріледі. Бұл несие берушілер арасында бөлуге болатын жалпы соманы анықтау үшін қажет.

Қаржы менеджері борышкердің мүлкін бағалауға, несие берушілермен келіссөздер жүргізуге, активтерді сатуды ұйымдастыруға және бақылауға және несие берушілер арасында қаражат бөлуге жауап береді.

Банкроттық рәсімін бастау үшін аудандық сотқа немесе портал арқылы тиісті өтініш дайындап, тапсыру қажет eGov.kz, қарыз сомасына байланысты, сондай-ақ барлық қажетті құжаттарды қоса беріңіз.

Банкроттық процесінде өз құқықтарыңызды қорғау үшін несие берушілердің заңсыз әрекеттерінен қорғауға көмектесетін білікті заңгердің қызметтерін пайдалану ұсынылады.

Банкроттық туралы өтінішті қарау кезінде сот борыштардың жалпы сомасын, борышкер мүлкінің болуы мен құнын, сондай-ақ оның соңғы жылдардағы қаржылық операцияларын ескереді.

Банкроттық туралы алғашқы кеңес алу үшін қарыздарыңыздың толық тізімін, кірістер мен мүлік туралы мәліметтерді, сондай-ақ бұрын жасалған мәмілелер бойынша құжаттаманы дайындау маңызды.

Банкроттық рәсімін жүргізудегі негізгі тәуекелдерге мүліктің ықтимал жоғалуы, несие тарихына әсері және несие берушілермен сот дауларының мүмкіндігі жатады.

Банкроттық рәсімінде борышкердің жалғыз тұрғын үйі, егер ол несие бойынша қамтамасыз ету ретінде кепілге қойылмаса, сатуға жатпайды.

ҚР азаматтарының банкроттық туралы Заңы ерлі-зайыптылардың біреуіне неке кезінде бірлескен қарыздары мен мүлкі болса да банкроттыққа өтініш беруге мүмкіндік береді.

Банкроттық кезінде борышкердің өзіне және оның отбасының еңбекке жарамсыз мүшелеріне ҚР Заңында белгіленген ең төменгі күнкөріс деңгейіне тең соманы қалдыруға құқығы бар.

Борышкер жасаған барлық мәмілелерге банкроттық рәсімінде дау айтуға болмайды. Жалпы ереже бойынша, орындалмаған міндеттемелер болған кезде борышкер кредиторлар талаптарды қанағаттандыра алатын мүлікті иеліктен шығару арқылы өзінің мүліктік массасын азайтуға құқылы емес. Алайда, егер борышкер алынған қаражаттың қандай мақсатта және қандай қажеттіліктерге жұмсалғанын негіздесе, онда мәмілелер жарамсыз деп танылмайды.

Сот әдетте борышкердің отырыстарға қатысуын талап етсе де, бұл міндет Сіздің атыңыздан несие берушілер мен соттың сұрақтарына жауап беретін заңды өкілдеріне берілуі мүмкін.

Банкроттық рәсімінен кейін несие тарихындағы қарыз Банктің несиелік бюроларға деректерді берудегі кідірістеріне немесе техникалық қателіктерге байланысты сақталуы мүмкін.

Несиелер мен шағын несиелерді алуды шектеу үшін портал арқылы өтініш беруге болады eGov.kz немесе eGov Mobile мобильді қосымшасы. Тыйым алты айға созылады және автоматты түрде жойылады.

Банкроттық рәсімінде қарыздардан босатпау Борышкердің өзінің қаржылық жағдайы туралы жалған ақпарат беруі, мүлікті жасыруы, өтініш бергенге дейін үш жыл бұрын қаржылық жағдайын нашарлатқан мәмілелер жасауы немесе борышкерді қасақана банкроттық жасағаны үшін кінәлі деп тануы мүмкін.

Банкроттық рәсімі аяқталғаннан кейін банктерге ломбардтардан микрокредиттерді қоспағанда, борышкерге бес жыл ішінде қарыз беруге тыйым салынады.

Барлық қарыздардан босатуға болмайтынын есте ұстаған жөн: алимент, адамның өміріне немесе денсаулығына келтірілген зиянды өтеу, қылмыстық құқық бұзушылықтар бойынша залалды өтеу, сондай-ақ сот шешімі бойынша өндіріп алынған бюджетке төленетін төлемдер және т.б. банкроттық рәсімінен өткеннен кейін есептен шығарылмайды.

Қолданыстағы заң азаматтарға банкроттық рәсімінен өткеннен кейін кәсіпкерлік қызметпен айналысуға тыйым салмайды, керісінше, қарыздардан босатылғаннан кейін азамат өз бизнесін нөлден бастап бастай алады және экономикаға пайда әкеледі.

Азаматтардың банкроттық туралы Заңы бойынша, банкроттық рәсімі басталған сәттен бастап борышкерге емделу немесе туысын емдеуге алып жүру сияқты ерекше жағдайларды қоспағанда, Қазақстаннан тыс жерлерге шығуға тыйым салынады.

Банкроттықтан кейін үш жыл ішінде уәкілетті орган борышкердің қаржылық жағдайына мониторинг жүргізеді. Осы кезеңде мүлікті сатып алу несие берушілер сотқа жүгінген кезде банкроттық рәсімін қайта бастауға әкелуі мүмкін.

Банкроттықты қайта қарау процедурасы борышкердің несие берушілер алдындағы міндеттемелерінен босатылғанына қарамастан, алдыңғы процедура аяқталғаннан кейін жеті жылдан кейін мүмкін болады.

Банкроттық жарияланғаннан кейін жеке тұлға қарыздың көптеген түрлерінен босатылады. Алайда, бұл несие тарихына және болашақта несие алу мүмкіндігіне әсер етуі мүмкін. Банкроттық рәсіміне байланысты құқықтық аспектілерді де ескеру маңызды.

Банкроттық туралы хабарланғаннан кейін борышкер өзінің қаржылық жағдайы туралы толық ақпарат беруге, сондай-ақ қаржы менеджерімен ынтымақтасуға міндетті. Оның орнына ол несие берушілердің қудалауынан қорғауды және қарыздан құтылу мүмкіндігін алады.

Банкроттық рәсімінің құны істің күрделілігіне, соның ішінде несие берушілердің санына, мүліктің болуына және мәмілелерге дауласу қажеттілігіне байланысты өзгереді. Құнын дәл бағалау үшін маманмен кеңесу ұсынылады.

Қаржы басқарушысына төлем жеке жүргізіледі. Борышкер мен басқарушы арасындағы келісім заңмен белгіленген ең төменгі жалақы мөлшерінен кем болмайтын қызметтердің құнын анықтайды.

Жоқ, рәсімді өткізу үшін барлық шығыстар шартта тіркеледі, қажет болған жағдайда қосымша қызметтер көрсету Шарттың нысанасына да енгізіледі.

Клиенттердің қаржылық қиындықтарын түсіне отырып, біздің компания қызметтерге бөліп төлеуді ұсынады. Клиенттер қызметтерді ай сайын төлей алады, бір жылға дейін бөліп төлеу мүмкіндігі бар.

ҚР азаматтары үшін соттан тыс банкроттық рәсімінен өту тегін. Сот банкроттығы рәсімінің құны қаржы басқарушысының ай сайынғы сыйақысымен және оның рәсімді жүргізуге жұмсаған шығыстарымен айқындалады. Азаматтардың банкроттығы туралы Заңның 23-бабына сәйкес, басқарушының сыйақы мөлшері тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңда белгіленген 1 ЕТЖ-ға тең.

Заң борышкердің және оның отбасы мүшелерінің өмірін қамтамасыз ету үшін қажет болса, борышкердің кейбір мүлкін, соның ішінде тоңазытқыш немесе кір жуғыш машина сияқты тұрмыстық заттарды сатудан қорғайды.

Егер борышкер банкроттық туралы өтініш берген кезде барлық берешекті көрсетсе және кредиторларды хабардар етсе, онда кредиторлардың талаптар қойғанына қарамастан, барлық берешек есептен шығарылуға жатады.

Кредиттер мен микрокредиттерді төлемегені үшін борышкерге қылмыстық қудалау жүргізілмейді, өйткені бұл қылмыстық құқық бұзушылық емес, азаматтық-құқықтық міндеттемелер.